خدمات ژنتیک در سریعترین زمان
۰۲۱-۲۶۲۹۳۸۳۰-۱
ثبت نمونه
ثبت نمونه

QF-PCR

ناهنجاری در تعداد یا ساختار کروموزم ها از علل مهم ایجاد نقص های مادرزادی به شمار می روند. اختلالات عددی کروموزومی ۲۱، ۱۸، ۱۳، X و Y از شایع ترین اختلالات کروموزومی می باشد. غربالگری دوره بارداری در بسیاری از کشورهای جهان در حال انجام است. رایجترین روش برای تشخیص، روش سیتوژنتیک می باشد اما این روش حداقل به دو هفته زمان نیاز دارد در صورتیکه روش مولکولی موسوم به QF PCR در زمان کوتاهی قابل انجام است.
در طی ۱۰ سال اخیر تکنیک فلورسنت کمی (QF-PCR) برای تشخیص سریع پیش از تولد آنوپلوئیدی های کروموزومی شایع بکار گرفته شده است .در این روش با مارکرهای تکرارهای کوتاه (STRs) موجود بر روی کروموزوم های ۲۱، ۱۸، ۱۳، X و Y DNA تکثیر شده و با نشانگرهای فلورسنتی نشانه گذاری و نهایتا مقدار آنها با الکتروفورز اندازه گیری می شود.

QF PCR در چه مواردی استفاده می شود

  • تشخیص سریع اختلالات کروموزوم های آتوزوم شامل سندرم داون(+۲۱)، سندرم ادوارد(+۱۸) و سندرم پاتو (+۱۳)
  • بررسی سلامت جنین در صورت مشکوک بودن نتایج غربالگری سه ماهه اول
  • تعیین جنسیت جنین
  • تشخیص سریع اختلالات کروموزوم های جنسی X و Y (سندرم ترنرXO، سندرم کلاین فلترXXY، سندرم X سه گانه XXX، سندرم جاکوب XYY)
  • تشخیص انواع پلی پلوئیدی(تریپلوئیدی) در جنین یا جنین سقط شده
  • بررسی سریع اختلالات کروموزومی در مواردی که امکان کشت سلولی فراهم نباشد و یا زمان کافی برای کشت سلولی ندارند.

بررسی کروموزومی نمونه جنینی برای خانم هایی که احتمال اختلال کروموزومی در آن ها بیشتر است توصیه می شود، از جمله:

    • سن بالای ۳۵ سال در هنگام بارداری
    • جواب آزمایشات حین بارداری ( موسوم به تست سه گانه یا چهارگانه، Triple Test, Quadruple Test) مشکوک به وجود اختلالات کروموزومی باشد.
    • جواب سونوگرافی حین بارداری مشکوک به اختلال کروموزوم در جنین باشد
    • داشتن فرزند مبتلا به اختلال کروموزومی(زنده یا فوت شده)
    • داشتن اختلال کروموزومی متعادل در خود یا همسر
    • درخواست آزمایش کروموزومی حین بارداری توسط پزشک
  • خانم باردار می‌بایست در سن ۱۱-۱۰ هفته بارداری به متخصص زنان مراجعه نماید که بعد از انجام سونوگرافی و آزمایشهای دو گانه، سه گانه و یا چهار گانه (Double, Triple or Quadruple Test) نزد سونوگرافیست مجرب، وضعیت جنین تا حد زیادی مشخص خواهد شد. اگر این آزمایش‌ها دقیق انجام شوند دقت آزمایش حداکثر ۸۵% می باشد. در صورتی که سن خانمها بالاتر از ۳۵ سال باشد و یا آزمایش‌های فوق احتمال وجود مشکل در جنین را نشان دهد بررسی ژنتیکی کروموزومها می بایست انجام شود. از آنجایی که در ایران بعد از هفته ۱۸ بارداری سقط درمانی غیر قانونی می باشد لازم است نتایج همه آزمایش‌ها تا قبل از اتمام هفته ۱۸ بارداری مشخص شوند. لذا توصیه می شود چنانچه در مراجعات خانمها برای انجام آزمایش‌های کروموزومی، سن بارداری بعد هفته ۱۵ باشد از روش بررسی سریع اختلال کروموزومی موسوم به QFPCRاستفاده کرد. این روش معمولا در عرض ۴۸ ساعت به نتیجه می رسد ولی بررسی کروموزومی ۲-۴ هفته به طول می انجامد. روش QF PCR سریع و نسبتا ارزان می باشد و اطمینان خاطر را برای خانواده ها فراهم می آورد. این روش از روشهای معمول سیتوژنتیکی سریع تر و ارزانتر می باشد و دقت آن بیش از ۹۹% می باشد. پرزهای جفتی یا مایع آمنیوتیک حاوی سلول با برچسب نام و مشخصات نمونه به همراه نمونه خونوریدی مادر ۵) تا ۱۰ میلی لیتر) در لوله آغشته به مادهضد انعقاد (EDTA) می بایست به آزمایشگاه ارسال گردد. در برخی موارد که نتیجه آزمایش مبهم است نمونه خون مادری برای تشخیص بهتر مورد استفاده قرار می گیرد. کلیه نمونه های پرزها و مایع آمنیوتیک بوسیله QF-PCR مورد آزمایش قرار می گیرد و در صورتی که علائم و نشانه های مشخص بالینی ابتلا به بیماری در جنین وجود داشته باشد، کاریوتایپ نیز به همراه این آزمایش صورت می گیرد.
     

اساس کار QF PCR

  • نمونه گیری جنینی پس از هفته دوازدهم بارداری
  • استخراج DNA از پرزهای کوریونی و یا مایع آمنیون
  • انجام PCR با استفاده از کیت اختصاصی QF-PCR
  • آنالیز نمونه ها درون دستگاه Genetic Analyzer
  • آنالیز نهایی نمونه ها با استفاده از نرم افزار Gene Mapper

فواید بکارگیری تکنیک QF-PCR چیست؟

  • انجام همزمان QF-PCR و MLPA

    توجه به این ‌نکته لازم است که در حال حاضر اخذ مجوز ختم بارداری از طریق پزشکی قانونی تنها با در دست داشتن نتیجۀ QF-PCR میسر نیست، اما چنانچه نتیجۀ حاصله توسط تکنیک دیگری نظیر MLPA تأیید گردد، امکان ختم بارداری وجود خواهد داشت. ما این امکان را فراهم کرده‌ایم که با انجام تکنیک MLPA به طور همزمان باQF-PCR ، به فاصلۀ حدوداً ٣ روز پس از ارائۀ نمونه به آزمایشگاه، خانواده برای اخذ مجوز سقط جنین مبتلا به پزشکی قانونی ارجاع داده شود. توصیه: در شرایطی که زمان برای ختم بارداری واقعاً محدود باشد، توصیه می شود آزمایش QF-PCR و MLPA به ‌صورت همزمان با کشت کروموزومی درخواست شود.

    محدودیت آزمایش‌های QF-PCR و MLPA

    محدودیت آزمایش‌های QF-PCR و MLPAعدم قدرت تشخیص درجات پایین موزاییسم و همچنین عدم قدرت تشخیص اختلالات در کروموزوم‌های دیگر به غیر از کروموزوم‌های ١٣، ١٨، ٢١، X و Y است.

    مزایای آزمایش‌های QF-PCR و MLPA

    مزیت اصلی این آزمایش‌ها امکان جواب‌دهی در زمانی کوتاه است. همچنین برخورداری از حساسیت و اختصاصیت بالا و عدم تأثیرپذیری از سن بارداری نیز از جمله مزایای مهم این تکنیک محسوب می شود.

گروه ژنتیک کدون در راستای ارائه خدمات به آزمایشگاه های کشور، آمادگی پذیرش نمونه جهت خوانش قطعات پس از انجام واکنش PCR و همچنین مشاور جهت اجرا روند آزمایش کمی سنجی را دارد.